تئاتری‌ها به همدان نیوز گفتند:
داستان پلوخورشت‌های اضافی عید هنرمندان در همدان/ همدان حال و هوای جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را ندارد

هرساله به بهانه برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، همدان میزبان جمعی از هنرمندان تئاتر است و به نوعی بزرگترین دورهمی هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان، هرساله در ایامی محدود رنگ و بویی تازه به شهر می بخشد که البته این گردهمایی تنها در چند سالن تئاتر خود را نشان می دهد و شهر و مردمانش را جز جمعیتی محدود، چندان با خود درگیر نمی کند.

با این وجود حضور هنرمندان در همدان در این ایام فرصت مغتنمی برای توجه چند روزه مسئولان به تئاتر و روزهای خوش این هنر در قطب فرهنگی کودک و نوجوان کشور است و در همین چند روز که توجه مدیران فرهنگی کم و بیش به تئاتر معطوف شده، این هنر در بین اخبار رسانه ها نیز جا باز می کند و رسانه های همدان در این ایام سعی می کنند با پرداختن به تئاتر سهمی در برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان داشته باشند.

در همین روزها خبرنگار «همدان نیوز» به سراغ هنرمندانی همچون کریم اکبری مبارکه داور بخش مسابقه تئاتر خیابانی، لیلی رشیدی داور بخش مسابقه نوجوان، بهداد بلیغ فر هنرمند همدانی تئاتر و آنالی شکوری بازیگر زن برگزیده مسابقه نوجوان بیست و سومین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان رفت که حاصل گفتگو با این هنرمندان در خصوص تئاتر و جشنواره در ادامه آمده است.

جشنواره تئاتر عید هنرمندان است

کریم اکبری مبارکه اولین هنرمندی است که پاسخگوی سوالات خبرنگار اکباتان می شود و در همان ابتدای سخنانش از کیفیت آثار به اجرا در آمده در جشنواره بیست و  سوم ابراز رضایت می کند ومعتقد است که در مجموع نمایش ها نسبت به دوره های قبل وضعیت خوبی داشتند.

او اضافه می کند: در طول سال خلاقیت هایی به نمایش ها اضافه شده اما در واقع جشنواره محلی برای تبادل نظر هنرمندان تئاتر است و باعث می شود هنرمندان مواردی را یاد گرفته و در نمایش های خود از آن استفاده کنند.

اکبری مبارکه در خصوص میزان موفقیت آثار در برقراری ارتباط با مخاطبان نیز می گوید: خوشبختانه بچه ها با نمایش ها ارتباط برقرار می کنند و همین ارتباط به این معناست که اثر موفق است چراکه اگر غیر از این بود مخاطب پای حرف نمایش ها نمی نشست. مخاطب اگر  پیام نمایش را نفهمد، توجهی به آن نمی کند.

این هنرمند پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را به فال نیک می گیرد و تأکید می کند: این جشنواره عید هنرمندان است. اهالی تئاتر سالی یکبار همدیگر را می بینند، تجربه می کنند و یاد می گیرند و به نوعی می توان گفت که ایام جشنواره تنها خوش گذرانی نیست.

او ادامه می دهد: این جشنواره از قدیم برگزار می شده و قدمت آن به بیش از نیم قرن می رسد . اگر ماهیت و هویت آن خوب نبود در همان سالهای اول از بین می رفت و تا به امروز ادامه پیدا نمی کرد.

تئاتر کودک و نوجوان همدان سالن های مخصوص می خواهد

اکبری مبارکه در خصوص توانایی همدان در برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان نیز می گوید: همدان به جایی رسیده که نیاز به سالن های جدید دارد و باید برای بچه ها بسازد؛ سالن مخصوص برای تئاتر و فیلم کودکان بسازد که در تمام طول سال فعال باشد نه فقط در ایام جشنواره.

این هنرمند اضافه می کند: 30سال پیش جشنواره  تئاتر امید در همدان در فصل سرما برگزار می شد و در برف سنگین، مادری دست فرزندانش را می گرفت و برای دیدن تئاتر پشت در سالن در صف می ایستاد اما خوشبختانه امروز  مدارس در این زمینه فعال شده و زحمت خانواده ها را کمتر کردند و کودکان را به سالن های تئاتر می آورند. هرچند در دیگر شهرستانها نیز تئاتر جریان دارد اما همدان شرایطی را دارد که به میزبان جشنواره تبدیل شده و فرهنگ تئاتر از گذشته تا امروز در این استان حفظ شده است.

توقع قشر نوجوان کار هنرمندان را سخت می کند

او در خصوص مغفول ماندن نوجوانان در تئاتر معتقد است که تکلیف نوجوان به دلیل قرار گرفتن در بین دوران کودکی و بزرگسالی مشخص نیست و در تئاتر تنها می توان کج دار و مریض به مباحث حول محور این قشر پرداخت تا از مرحله نوجوانی عبور کند. البته در بین هنرمندان تئاتر نیز تمایل به تئاتر کودک بیشتر است. کار کردن برای نوجوانان با مشکلاتی نیز همراه است چراکه نگاه ها نسبت به قبل متفاوت است. در گذشته لپ تاپ و اینترنت نبود و توقعات نوجوانان کمتر بود اما امروز با توجه به توقع قشر نوجوان و تمایل او به دیدن و تجربه کردن اتفاقات جدید، کار هنرمند نیز سخت می شود.

این هنرمند در ادامه سخنانش می گوید: ما در بعضی بخش های تئاتر کودک و نوجوان عقب هستیم. امروز خواسته های کودکان و نوجوانان نیاز به تحقیق دارد و نمایش نامه ها باید بر اساس پژوهش نگاشته شود نه بر اساس آنچه هنرمند حدس می زند. تولید یک اثر مخاطب پسند نیاز به نظرسنجی دارد؛ باید از یک جامعه صد نفری در خصوص سلایق و نیازهایشان سوال شده و سپس نمایش نامه ای بر آن مبنا نگارش شود. پس از اجرا در سالن های تئاتر می توان نظرات کودکان را پرسید تا آثار بعدی بر اساس نظر آنان تولید شود. در تهران این نظر سنجی برای تولید آثار بهتر انجام می شود اما در شهرستانها بودجه کمی برای این کار وجود دارد و امید می رود که بیش از پیش افزایش یابد تا بتوان شرایط را بهبود بخشید.

همدان حال و هوای جشنواره را ندارد

لیلی رشیدی هنرمند تئاتر، سینما و تلویزیون و بازیگر سریال «قصه های تابه تا» دیگر هنرمندی است که میهمان اکباتان شده و به سوالات خبرنگار این رسانه پاسخ می دهد.

او برگزار شدن جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در سطح بین المللی را اتفاق خوبی می داند و معتقد است که برگزاری آن در همدان فوایدی را نیز برای این استان به دنبال داشته که ساخت سالن های جدید را می توان از جمله اتفاقات مثبت جشنواره دانست.

رشیدی تأکید می کند که جز ساختن سالن برای نمایش، کارهای دیگر را هم نباید فراموش کرد و در این خصوص ادامه می دهد: اگر قرار است در شهری مثل همدان هر ساله جشنواره برگزار شود باید همکاری بیشتری باشد و همه شهر را با جشنواره همراه کرد از شهرداری گرفته تا آموزش و پرورش. وقتی وارد شهر می شوی همه شهر باید حال و هوای جشنواره داشته باشد و فضا متفاوت تر باشد. به بهانه جشنواره باید شهر قشنگ تر و زیبا تر شود و فرهنگ تازه ای در جامعه رواج یابد تا مردم به این فضا عادت کنند.

او به برگزاری کارگاه های آموزشی در  جشنواره تئاتر اشاره می کند و اعتقاد او بر این است که برگزاری این کارگاه ها باید اطلاع رسانی شود تا علاقمندان و مردم همدان بدانند و شرکت کنند تا روز به روز وضعیت تئاتر کودک و نوجوان بهتر شود.

رشیدی اضافه می کند: نمی گویم جشنواره در جایگاه عالی و یا حتی پایینی است اما باید شرایط بیش از پیش بهتر شود و به نظر می رسد این پیشرفت به بودجه زیادی نیاز دارد.

این هنرمند در خصوص فضای برگزاری جشنواره در همدان، می گوید: به نظر من حال و هوای جشنواره زیاد در همدان دیده نمی شود و تنها در سالن ها تبلیغات انجام شده بود. جشنواره اتفاق مهمی است و وقتی در یک شهرستان برگزار می شود باید به یک اتفاق تبدیل شود. هر سال بچه ها باید منتظر جشنواره باشند اما خیلی ها در همدان نمی دانند چنین جشنواره ای برگزار می شود.

تقلید جشنواره از برنامه های تلویزیونی

او ادامه می دهد: برنامه های جشنواره تئاتر کودک و نوجوان نباید مثل برنامه های تلویزیونی باشد. باید متفاوت ورود کرد و برنامه های حاشیه جشنواره متفاوت باشد و کودکان و نوجوانان را با برنامه های جدید درگیر کند. نباید با همان الگو و مجری های تلویزیون برنامه ها را پیش برد و در جهت فرهنگ بچه ها و استانداردهای جدید چیزهای جدید به آنها یاد داد.

رشیدی تأکید می کند: خیلی راه داریم تا تئاتر پیشرفت کند. فکر می کنم راه زیادی برای تئاتر کودک طی کنیم. بچه ها به سرعت پیش می روند اما متأسفانه تئاتر آرامتر. این به خاطر هنرمندان نیست بلکه به سیاست گذاری برمی گردد. باید بودجه صرف تئاتر شود و سالن های مناسب تئاتر کودک و نوجوان ساخته شود.

او معتقد است که باید تئاتر را کامل درک کرد و نیاز مخاطب کودک و نوجوان را فهمید. سالن کودک و نوجوان باید بهتر و جذاب تر از سالن های نمایش برای بزرگسالان باشد و مخاطب باید محیط مخصوص خود را ببیند و درک کند . این مسئله بسیار مهمی است و نمی توان آن را کوچک شمرد. اگر بچه ها به تئاتر خوب دیدن عادت کنند با فرهنگ تر خواهند بود و ایرانی با فرهنگ تر خواهیم داشت و اگر مسئولین این فرهنگ را می خواهند باید هزینه صرف کنند.

کودک ما بچه همین دنیاست؛ او را گول نزنیم

لیلی رشیدی ضمن انتقاد از نحوه انتقال پیام نمایش به مخاطبان کودک و نوجوان، می گوید: بیشتر نمایش های کودک موزیکال است درست مثل تلویزیون. گروه های نمایشی فکر می کنند باید دکور رنگی و موسیقی شاد داشته باشند در حالیکه چنین نیست. کودک ما از کره ماه نیامده و بچه همین دنیاست. نوجوان ما همه چیز را می بیند. ما نباید او را گول بزنیم و فکر کنیم چیزی نمی فهمد.

او اضافه می کند: تئاتر بزرگسال در کشور ما مدرن شده و به خوبی پیش رفته و از تئاتر دنیا چیزی کم ندارد اما تئاتر کودک به روز و مدرن نشده است؛ البته که باید تئاتر مدرن و کلاسیک باید وجود داشته باشد اما نه اینکه تنها یک نوع تئاتر را ببینیم. کودکان و نوجوانان و جوانان ما مدرن شده اند و به فضای مدرن در تئاتر نیاز دارند.

این هنرمند تئاتر، سینما و تلویزیون مخاطب کودک و نوجوان تئاتر را چندان قابل توجه نمی داند و معتقد است مخاطبان نوجوان، تئاتر بزرگسال می بینند و شاید یک یا دو سال یکبار تئاتر نوجوان اجرا شود. تئاتر کودک و نوجوان باید برای این قشر از مخاطب باشد.

لیلی رشیدی تأکید می کند: هنرمندان با عشق کار می کنند اما باید انگیزه ای وجود داشته باشد تا بمانند و آن هم صرف هزینه است. نباید وقتی اسم تئاتر کودک و نوجوان را می شنویم فکر کنیم تئاتری جمع و جور تر و کم هزینه تر است در حالیکه چنین نیست و حتی مستلزم هزینه بیشتری نیز هست. سیاستگذاران باید برای تئاتر کودک و نوجوان فکر اساسی کنند چراکه در کار هنرمندان اثرگذار است.

او می گوید: در طول چندین سال اخیر سالن ها همان هایی هستند که بودند و به روز نشده اند. باید بیشتر از قبل به آن بها دهیم. نباید هنرمند تئاتر کودک فکر کند که باید پس از مدتی فعالیت به سمت تئاتر بزرگسال برود. داستان تئاتر خیلی مهم است و هنرمند باید به این موضوع توجه کافی داشته باشد و به گونه ای عمل کند که مخاطب داستان را درک کند که این اتفاق به نگاه گسترده تری نیاز دارد. نباید شرایط به گونه ای باشد که در سالن تئاتر نوجوان، کودکان را بیاورند.

برنامه ریزی جشنواره 24 از این ماه شروع شود

این هنرمند بار دیگر بر همکاری ادارات و دستگاه های مختلف فرهنگی در همدان تأکید می کند و اعتقاد دارد که باید یک ماه بعد از برگزاری جشنواره بیست و سوم برای دوره بعدی برنامه ریزی کرد تا کودکان و نوجوانان و خانواده هایشان منتظر جشنواره باشند و از طرفی در ایام جشنواره نیز برنامه ریزی به گونه ای باشد که هنرمندان شهر همدان بیش از دیگر میهمانان و هنرمندان از فرصت استفاده کرده و تئاتر شهر همدان را بهبود ببخشند. بیشتر از اینکه جشنواره علم و دانشی را به من و هنرمندان اضافه کند باید برای هنرمندان همدان و کودکان و نوجوانانش مفید باشد.

آنالی شکوری از دیگر هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان است که در دوره های مختلف جشنواره موفق به کسب جوایز متعددی شده و امسال نیز در بخش خیابانی و مسابقه نوجوان جایزه بهترین بازیگری زن را به دست آورد.

او در حاشیه اجرای نمایش خیابانی «این همه من» در جشنواره بیست و سوم در گفتگو با خبرنگار ماهنامه اکباتان در خصوص ساخت آثاری در مورد نوجوانان و برای آنها سخن می گوید و موضوع جنگ را یکی از دغدغه های هنرمند دوران معاصر می داند که تبعات آن همه مردم را درگیر می کند.

شکوری معتقد است که وقتی در یک جشنواره به موضوعاتی از قبیل جنگ پرداخته می شود نشان از دغدغه هنرمندان در این خصوص است. چنین تئاتری سالهاست که مورد بررسی قرار نمی گیرد و انگ روشنفکری به آن زده می شود اما در دنیا تئاتر تربیتی و اعتراضی در مورد کودکان و نوجوانان وجود دارد که ما نیز به آن پرداخته ایم.

این هنرمند در ادامه سخنانش برگزاری جشنواره تئاتر کودک ونوجوان را یک اتفاق خوب می داند و می گوید: این جشنواره تنها تجمع هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان است و باید کمی آزادی عمل بیشتری به هنرمندان داده شود و سختگیری ها کمتر باشد. در مواردی هنرمند احساس نا امنی می کند . کاش کنار هم راه برویم و مقابل هم نباشیم. ما همه قوانین را می دانیم و به آن احترام می گذاریم اما برخی اتفاقات به ضرر هنر است و انتظار می رود کمی مدارا شود.

داستان پلوخورشت‌های اضافی در جشنواره

او اضافه می کند: در خصوص  کیفیت جشنواره باید بگویم پلوخورشت های اضافی داریم اما ملزومات یک گروه تئاتر در جشنواره وجود ندارد؛ آنچه که نباید باشد و در صورت نبود آن اتفاقی نمی افتد، هست اما آنچه هنرمند و گروه نمایشی در سالن ها نیاز دارد نیست. قسمت اجرایی جشنواره کارهای زیادی انجام داده اند اما امید است بهتر شود.

شکوری تأکید می کند: من هر سال در جشنواره شرکت می کنم چون اعتقاد دارم فاصله گرفتن از آن کشتن تئاتر کودک و نوجوان است اما انتظار می رود که هنرمندان تئاتر در کنار هم باشند. برنامه ریزی در گذشته به گونه ای بود که گروه ها قادر نبودند آثار هم را ببینند اما امسال چنین اتفاقی افتاد و هنرمندان توانستند با  گروه های داخلی و خارجی  ارتباط و تبادل اطلاعات برقرار کنند که اتفاق خوبی بود و باید در سالهای بعد نیز ادامه پیدا کند.

بهداد بلیغ فر هنرمند همدانی تئاتر کودک و نوجوان که مدتی است برای تحصیل همدان را ترک کرده و در تهران فعالیت خود در تئاتر را ادامه می دهد، در جشنواره بیست و سوم جایزه بهترین کارگردانی و طرح و ایده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی را به دست آورد و پس از دریافت جایزه خود پاسخگوی سوالات «اکباتان» شد.

فقط قصه تعریف می کنیم مثل کتاب داستان

این هنرمند جوان در خصوص فعالیتش در تئاتر می گوید: تئاتر کودک و نوجوان از واجبات زندگی من بوده و همیشه به فکر طرح و ایده ای بودم که دغدغه ای را در آثارم نشان دهم. جنگ های منطقه اتفاقاتی هستند که وارد زندگی بچه ها شده و نمی توان منکر آن شد. جشنواره ای در همدان برگزار می شود اما در کشورهای منطقه کودکان با جنگ درگیر هستند. جهان هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان به دنیای اطراف خود محدود شده و اطراف را نمی بینند در حالیکه باید دغدغه همه کودکان را در نظر بگیریم و به همین دلیل من در جشنواره بیست و سوم با نمایش«این همه من» سعی کردم دنیای اطراف را ببینم و با جسارت می گویم این اثر جغرافیای محدودی ندارد. نمایش من و مخاطبی که ایستاد و آن را تماشا کرد برد بزرگی برایم به شمار می رود.

بلیغ فر داشتن نگاه علمی در تئاتر را مورد اهمیت می داند و در این خصوص اینگونه بیان می کند: تحصیل در نوشتن و ساختار کودک و نوجوان اثرگذار است. ما علمی نگاه نمی کنیم و ساختار را نمی شناسیم ناچاریم تنها قصه تعریف کنیم مثل کتاب داستان اما اتفاقی که برای جشنواره می افتد این است که اندیشه در آن در جریان است و نگاه علمی را تقویت می کند. به نظر من جشنواره بیست و سوم با سالهای قبل قابل قیاس نیست و هر سال محتوای نمایش ها رشد می کند.

بازی بزرگان دنیای کودکان را نابود کرده

او تأکید می کند که تنها نمی توان در نمایش ها شادی را نشان داد و باید غم و ترس و دیگر موارد را نیز که کودک با آن درگیر است، به تصویر کشید. دنیای خودمان را جدا کردیم و می خواهیم نبینیم چون به صلاحمان نیست. همیشه ما را ترساندند که جز شادی و اتفاقات خوب چیز دیگری را به نمایش نگذاریم چون مخملی ذهن کودکان را عوض می کند .به کودک نباید دروغ گفت. پنهان کردن باید را کنار بگذاریم. با دروغ پردازی برای کودکان خطر ایجاد شده و در واقع عکس واقعیت به کودک نشان داده می شود. بازی بزرگان دنیای کودکان را نابود کرده و کسانی که این بازی را شروع کردند باید پاسخگوی کودکان باشند.

این هنرمند نسبت به اطلاع رسانی در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان گلایه مند است و می گوید: هنرمندان همدانی هر سال اولین اجرا را داشتند و هنوز میهمانها نیامده اجرای همدانی ها تمام شده و کسی اثر را نمی بیند. سیستم برنامه ریزی ضعف دارد. تبلیغات بر عهده جشنواه است و باید اطلاع رسانی کند و گروه نمی تواند یک روز مانده به جشنواره به دنبال مخاطب بگردد. چرا همیشه کارها را به آخرین لحظه واگذار می کنیم. هر کسی که به جشنواره می آید به داوری و جایزه فکر می کند اما یک روز مانده به اجرا اعلام می کنند که اثر آنها داوری می شود و این نوعی ضعف محسوب می شود.

جشنواره‌ای‌هایی که جواب سلام نمی‌دادند امروز می‌گویند جشنواره خوب نیست

بهداد بلیغ فر در خصوص اینکه برخی برگزاری جشنواره را نوعی دورهمی و یا محلی برای خوش گذرانی اهالی تئاتر می دانند، تأکید می کند: من به هیچ عنوان این موضوع خوش گذرانی را قبول ندارم کسانی که این موارد را مطرح می کردند زمانی به جشنواره می‌آمدند و با ذوق جایزه می گرفتند. تا زمانی که به آنها بها می دهند جشنواره خوب است اما اگر نه آن را بی اهمیت می دانند.

او ادامه می دهد: تئاتر رشد کرده است. کسانی هستند که خالصانه کار می کنند و زندگی آنها تئاتر کودک و نوجوان است، اندیشه دارند، دغدغه دارند و نباید در مورد آنها اینگونه سخن گفت. برخی به واسطه زور و حرص و کینه ای که دارند، حالا نیستند می گویند جشنواره فلان است و بهمان. همین افراد در مواقعی که در جشنواره حضور داشته و جایزه می گرفتند جواب سلام هم نمی دانند اما حالا که نیستند می گویند جشنواره خوب نیست. خلاصه باید بگویم: «گربه دستش به گوشت نمی رسید میگفت بو میده.»

گفتگو: فرشته اکبری