پایگاه خبری همدان نیوز

شاید سال‌ها پیش کسی فکر نمی‌کرد موضوع آب در ایران از یک مساله زیست محیطی که همیشه با فراز و نشیب با آن دست و پنجه نرم کرده‌ایم به یک مساله‌ای همه‌گیر تبدیل شده و در صدر موضوعات امنیت ملی کشور قرار گیرد، اما امروز با نهایت تاثر و تاسف باید باور کنیم که ما تشنه خواهیم ماند حداقل تا ۳۰ سال آینده، تشنگی با طعم ...

به گزارش "همدان نیوز"، بررسی بحران آب در ایران با نگاه دقیق‌تر به واقعیت‌ها و مشقت‌های اقلیمی اهمیتی دوچندان می‌یابد، به طوری که اگرچه فقط ۱۰ درصد از خاک کشور برای کشاورزی و باغداری استفاده می‌شود اما تامین آب همین کشاورزی اندک به نسبت وسعت سرزمینی ایران، که بیشتر آن از منابع آب زیرزمینی به دست می‌آید وضعیت وخیمی را به دنبال داشته است.

نکته ساده و در عین حال مهمی که می‌توان در ارتباط با این موضوع مطرح کرد این است که مسلما بارش‌های جوی نقش غیرقابل انکاری در تجدید این منابع برداشت شده دارند اما واقعیت این است که میانگین بارش در ایران بسیار کمتر از آن است که امروز به جبران برداشت حجم عظیم منابع زیرزمینی منجر شود.

بارش در ایران: یک سوم میانگین جهانی، تبخیر: ۹برابر

وضعیت بحرانی بارش در مقایسه با دیگر کشورها بارزتر به نظر می‌آید به طوری که متوسط بارندگی در ژاپن ۱۶۰۰ میلیمتر(۶برابر ایران)، مالزی ۲۵۰۰(۹برابر ایران)، اروپای غربی ۱۸۰۰(۷ برابر) و در انگلستان ۲۰۰۰ میلیمتر (۸ برابر) می باشد.

البته ناگفته نماند که همان میانگین بارندگی ناچیز در کشور نیز توزیع مناسبی ندارد، به طوری که بارندگی فقط در چهار درصد از خاک کشور بالاتر از این میانگین قرار دارد و در ۹۶ درصد باقیمانده میزان بارندگی حتی به ۲۰۰ میلیمتر هم نمی‌رسد.

این واقعیت نشان می‌دهد که عملا کشاورزی در بیشتر مناطق ایران نادرست است اما با این وجود باز هم ادامه داشته و همین امر باعث شده است تا سالانه چهار میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی به سطح زمین پمپاژ و ۹۰ درصد آن با بهره‌وری ناچیز ۳۰ درصدی به مصرف کشاورزی برسد؛ این بهره‌وری قرار بود تا پایان برنامه پنجم توسعه به ۴۰ درصد برسد.

هشدارهای داخلی زمانی جدی‎تر تلقی می‌شود که در کنار بررسی‌های آژانس فضایی آمریکا قرار گیرد؛ این سازمان هشدار داده است که در۲۷  سال آینده بحران آب در کشورهای خاورمیانه به بزرگترین چالش تبدیل خواهد شد.

ایران چهارمین کشور در معرض خطر

در گزارش ناسا شرایط لایه اوزن و هم‌چنین انحراف زمین به میزان یک‌میلیونم‌درصد از مسیر چرخشی خود به دور خورشید دلیل قرار گرفتن ۴۵ کشور جهان در خشکسالی شدید عنوان  شده که در صورت عدم ذخیره منابع آبی دچار بحران در تولید کشاورزی و هم‌چنین دامداری خود می‌شوند؛ نکته قابل‌توجه  رتبه چهارم ایران در فهرست ۴۵ کشور در معرض خطر است.

در چنین شرایطی، ادامه سیاست‌های نادرست امنیت غذایی مبتنی بر خودکفایی داخلی با برداشت بیش از حد منابع آبی زیرزمینی و اشاعه کشاورزی در مناطقی که ظرفیت تولیدات کشاورزی را ندارد؛ باعث شده تا در حال حاضر بسیاری از پهنه‌های آبی کشور مانند تالاب‌ها و رودخانه‌های مهم ناپدید و از سوی دیگر ذخیره آب‌های زیرزمینی کشور با افت شدید سطح رو به رو شوند. به این ترتیب با به وقوع پیوستن پیش‌بینی‌های ناسا، ایران در شرایطی ویژه و بحرانی با ابعادی بسیار گسترده‌تر از وضعیت فعلی قرار خواهد گرفت.

وقتی که آن روی امنیتی آب خود را به ما نشان دهد...

وقتی این خطر که امروز از حالت بالقوه به حالت بالفعل درآمده و علاوه بر خشک شدن رودخانه‌ها، ایجاد فروچاله‌ها و از دست رفتن بخش زیادی از آب‌های زیرزمینی و مشاهده درگیری‌های محلی بر سر آب  را در کنار آمارهایی از وابستگی جمعیت ۸۰ میلیونی کشور به کشاورزی قرار می‌دهیم، آن روی امنیتی بحران آب در ایران خود را به ما نشان می‌دهد.

امروز ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی به تولیدات کشاورزی مربوط می‌شود، کشاورزی یک چهارم نیروی کار  را به کار گرفته است و با تامین ۶۶ درصد از نیاز غذایی کشور، معیشت ۷۰ درصد از ایرانیان را مستقیما به خود وابسته کرده است.

حال تصور کنید این حجم از وابستگی به کشاورزی در سرزمینی خشک با چشم‌اندازی بحرانی و رودخانه‌هایی که هر روز خشک‌تر و سطح آبهایی که هر روز پایین‌تر می‌رود چه معمایی را پیش روی کشور قرار می‌دهد؟

موضوع فقط به از دست رفتن فرصت‌های شغلی و کمبود مواد غذایی ختم نمی‌شود، این مساله تامین آب برای مصارف شرب را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد، البته مشکلاتی که برای صنایع عمدتا آب‌بر به وجود می‌آید نیز باید به صورت مجزا مورد بررسی قرار گیرد.

منبع: ایسنا